Школьны гістарычна-краязнаўчы музей адкрыты 18 снежня 1963 года (загад № 63 ад 18 снежня 1963 года). Ён мае асобны ізаляваны пакой плошчай 50 м.кв.Экспанаты размешчаны ў першым пакоі (плошча 4,4м.кв). Маецца насценная экспазіцыя і гарызантальныя вітрыны. У другім пакоі (плошча 35 м.кв) маюцца насценыя экспазіцыі, перагародка пасярэдзіне пакоя з гарызантальнымі вітрынамі. У наяўнасці маецца фондасховішча (плошча 5,5 м.кв). Экспазіцыя музея складаецца з 5 раздзелаў.
У экспазіцыі ёсць асабістыя рэчы пісьменніка: падсвечнік, статуэтка, фарфаравы кубак, шкатулка, аправа тэрмометра, гадзіннік кішэнны,падораны пісьменнікам служачаму фальварка Сапоцьку за добрую работу.
У інтэр’еры зала размешчаны прадметы народнай творчасці, працы і побыту сялян тых часоў. Побач на сцяне – карціна «Араты» самадзейнай мастачкі былой настаўніцы Пратасевіч-Русовіч М.І., два мастацкія пано «За волю, за шчасце» і «Вечарам», зроблены вучнямі школы.
У экспазіцыі і фондах захоўваюцца лепшыя конкурсныя сачыненні вучняў,малюнкі дзяцей пра мір і дружбу, дзённікі турыстычных паходаў.
На подыумах многа вырабаў вучняў з прыродных матэрыялаў. Прыцягвае ўвагу куточак прыроды дзе размешчаны розныя пароды дрэў, чучалы звяроў і птушак Налібоцкай Пушчы. Размешчаны перанасны стэнд «Лекавыя расліны». Гэты куточак навучыць цаніць і берагчы нашу прыроду. Кожны год у школе праводзіцца выстава падзелак з прыроднага матэрыялу а самыя лепшыя займаюць месца ў школьным музеі.
Музей ажыццяўляе сваю дзейнасць на аснове «Палажэння аб музеі ўстановы адукацыі».
Маюцца наступныя дакументы: пашпарт музея,уліковая картка, кніга ўліку экспанатаў асноўнага фонду, уліковы сшытак для дапаможнага фонду, план работы на вучэбны год, акты прыёму экспанатаў, сшытак уліку экскурсій, планы і тэксты агляднай і ўсіх тэматычных экскурсій, матэрыялы выстаў, кніга водзываў, сцэнарыі правядзення мерапрыемстваў. Уся ўліковая дакументацыя вядзецца ў адпаведнасці з патрабаваннямі нарматыўна-прававой базы.
Згодна інвентарным кнігам у музеі налічваецца 3160 экспанатаў асноўнага і 114 экспанатаў дапаможнага фонду.
Музейную экспазіцыю напаўняюць новыя экспанаты не толькі асноўнага, але і дапаможнага фонду, значную частку якога складаюць кнігі, часопісы, пласцінкі, фотакопіі, рэчы хатняга ўжытку, карціны з Пяршайскімі краявідамі, падараваныя ў 2015 годзе выпускніком нашай школы, мастаком Сайко Уладзімірам, падарункі і сувеніры.
Экспанаты асноўнага і дапаможнага фонду маюць экспазіцыйны выгляд, шыфр і інвентарны нумар. Ёсць неабходны этыкетаж.
Маецца метадычная бібліятэка, дзе знаходзяцца нарматыўныя дакументы і кнігі па арганізацыі музейнай работы.
На працягу 2015 -2017 гадоў для вучняў школы ў музеі праведзена 18 экскурсій «Нашы славутыя зямлякі. Пісьменнікі Валожыншчыны», а таксама «Вёсачка мая дарагая», «Школа ўчара, сёння, заўтра», «Прырода Налібоцкай Пушчы» і г.д.Такім чынам школьны музей наведалі 800 экскурсантаў. У музеі былі падрыхтаваны і праведзены тэматычныя фотавыставы «Наша школа вачыма дзяцей», «Пяршайскія зімовыя краявіды»,«Чароўны куфэрак маёй бабулі»і г.д.Уражанні экскурсантаў адлюстраваны ў кнізе водзываў нашага музея.
Музей з’яўляецца цэнтрам духоўнай культуры, ён абуджае пачуцці і эмоцыі наведвальнікаў, паглыбляе і папаўняе іх веды.
Поўны адрас гістарычнага музея і тэлефон:
222361 Мінская вобласць
Валожынскі раён
аг.Пяршаі,вул.Савецкая, 72
тэл. (801772) 46-3-20,
кіраўнік гістарычнага музея
А.В.Шапавал,тэл. (+375 29) 310-49-56
